Teknoloji Bağımlılığı

Toplumsal yapımızı değişikliğe uğratan en önemli olgu, hayatımızın her alanında karşımıza çıkan teknolojidir. Teknoloji, insan hayatı için önemli bir güçtür. Ancak teknoloji, bağımlılık seviyesinde kullanıldığında hayatı oldukça zorlaştırman bir olgu haline dönüşmektedir. Teknoloji bağımlılığı neticesinde kişi, temel ihtiyaçlarını dahi karşılama noktasında güçlük çekerek tüm vaktini teknolojik araç ve gereçlere ayırmaya başlar.

Yapılan araştırmalara göre, gençler vakitlerinin ortalama 3 saat 20 dakikasını internette, 3 saatini sosyal medyada, 2 saat 58 dakikasını televizyon başında geçiriyor. 18-24 yaş aralığındaki akıllı telefon kullanıcılarının %89’u uykudan uyandıktan sonraki 15 dakika içerisinde telefonlarına bakıyor. %74’ünün sabah ilk işi telefonlarına bakmak. %25’i gün içinde kapalı bir alanda cep telefonsuz kaldıklarını hatırlamıyor ( Madde Bağımlılığı ve Bağımlılıklarla Mücadelede Sivil Toplumun Rolü, 2020).

TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞI TÜRLERİ NELERDİR?

İnternet
Telefon
Sosyal Medya
Oyunlar
Televizyon

TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞININ BELİRTİLERİ NELERDİR?

Kişinin teknoloji ile çok fazla vakit geçirmesi, her anında aklına gelen ilk seçeneğin teknolojinin türleri olması, günlük hayat ve sorumlulukların önüne geçmeye başlaması
Teknolojik araçların (internet, sosyal medya, oyunlar), kişinin reel hayatının önüne geçmeye başlaması
Sosyal platformlarda sürekli bir şeyler paylaşma hali, gerçek arkadaşların yerini sanal arkadaşların almaya başlaması, takipçi takıntısı olmak
Sosyal hayatta elde edilen başarıları gerçek hayat başarılarından üstün görmeye başlamak
Aile, iş, okul ve sosyal yaşamdan uzaklaşmaya başlamak, yalnızlaşmak
Planlanandan daha fazla teknolojiye vakit ayırma
Teknolojik araçlardan uzak kalınca huzursuzluk, sinirlilik ve öfke hallerinin oluşması
Kişinin fiziksel ve psikolojik olarak zararlarını görmesine rağmen kullanıma devam etme durumu

(Ayhan ve Köseliören, 2019).

TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞININ ZARARLARI NELERDİR?

Teknolojinin fiziksel, psikolojik, sosyal ve manevi olmak üzere birçok zararı vardır.

Fiziksel olarak; teknoloji bağımlısı bireylerin beslenme düzenleri bozulabilir. Kişiler teknoloji başında daha fazla zaman geçirebilmek için sağlıksız ve dengesiz biçimde beslenirler. Bu durum kişilerde çeşitli sağlık sorunlarına yol açar. Hareketsiz yaşam, kişilerin aşırı kilo alımına neden olur. Ayrıca kişilerin uyku düzenleri bozulur. Uyku düzeni olmayan bireylerin saldırganlık davranışları artar ve bu durum çeşitli hastalıklara yol açabilir.

Psikolojik olarak; kişiler bir süre sonra irade yönetimini kontrol edemezler. Sosyal dünyada kendilerine yapay kahramanlar ve yol arkadaşları edinirler. Bu durum, zamanla kişinin yalnızlaşmasına yol açar.

Sosyal olarak; birey, sosyal ortamda geçirdiği vakitten kaynaklı olarak gerçek dünyadan ve insanlardan uzaklaşmaya başlar. Dış dünyaya çıkmamakla sosyal beceriler kaybolur. Bu durum, yıllar içinde çeşitli problemleri beraberinde getirir.

Manevi olarak; sosyal dünyada aşırı vakit geçirmek, kişinin aile bağlarına zarar verir. Sanal âlemde maruz kaldığı şeylerle manevi değer yargıları zarar görür (Yeşilay, TBM 2021).

SAĞLIKLI İNTERNET KULLANIMI NASIL OLMALIDIR?

Öncelikle küçük yaşlardan itibaren çocuklara sınır koyma ve sorumluluk almak öğretilmelidir. Çocukluk döneminde teknolojik cihazların, çocuğun kişisel odasında olması sakıncalıdır. Bu nedenle cihazların, ortak kullanım alanlarında olmaları gerekmektedir. Çocuklarla internet başında geçirdiği zaman hakkında konuşulmalıdır. Orada ne yaptığı, ne tür oyunlar oynadığı ve hangi sosyal mecralarda vakit geçirdiği öğrenilmelidir. Bu şekilde çocuğun sosyal ortamlarda neler yaşadığı öğrenilebilir. Çocuklara arkadaşlarıyla sadece internette değil, yüz yüze de iletişim kurabilecekleri ve paylaşım yapabilecekleri ortamlar hazırlanmalıdır. Yüz yüze gerçekleşen faaliyetlerin, sanal âlemde gerçekleşen faaliyetlerden daha kaliteli ve heyecanlı olduğu gösterilmelidir. İnternet ortamlarına aktarılan bilgilerin çok çabuk kopyalanabildiğini bu yüzden kişisel ve ailevi özel bilgilerinizi internet ortamında paylaşılmaması gerektiği anlatılmalıdır.

Çocuklarınızın sizi örnek aldıklarını unutmayın. Bu yüzden ebeveynlerin de internet kullanımına dikkat etmeleri gerekmektedir. Onlarla iletişim halindeyken telefonla ilgilenmeniz, çocuğa kendisini önemsiz hissettirir.

İnternet ortamı dil öğrenme, kodlama ve yazılım, tasarım, dijital fotoğrafçılık, dijital müzik gibi alanlarda kendilerini geliştirimleri için fırsatlar sunar. Çocuklarınızın internetin sağladığı bu fırsatlardan yararlanmasını sağlayın.

Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Güvenli İnternet Kullanımı)

NE YAPMALI?

Öncelikle bağımlı kişilerin gerçek dünyaya teşvik edilmesi gerekir. Kişilere doğru akran grupları bulup, onlarla sosyalleşmelerinin sağlanması gerekir. Çocuklar spor, sanat ve müzik gibi faydalı faaliyetlere yönlendirilebilir. Ailenin çocukla sağlıklı biçimde iletişim kurması gerekir. Bu, çocukları gerçek kişilerle vakit geçirmeye yönlendirecektir. Çocukların bilgisayarları kontrol edilmelidir. Ancak bu, onlara hissettirilmeden yapılmalıdır. Ayrıca teknolojik aletlerin kullanıldıkları yerler değiştirilebilir. Çocuk bilgisayarı kişisel odasında kullanıyorsa, bilgisayar salonda kullanılmaya başlanılabilir.